UWAGA: Wszystkie zestawy DIY są przeznaczone wyłącznie do użytku amatorskiego. Jeśli chcesz wykorzystać naszą pracę w celach komercyjnych, skontaktuj się z nami w celu nawiązania współpracy
1. Wstęp
Kolumny 3 drożne w klasycznym kształcie i układzie głośników. Nawiązują one swoim wyglądem i koncepcją do projektów z dawnych lat aczkolwiek jest tu zupełnie alternatywne podejście w kwestii doboru przetworników, filtracji i ostatecznie brzmienia w stosunku to tego co mamy w przypadku vintage. Kolumny przewidziane do pomieszczeń już od 20mkw.
Kolumny Classic 10 są opierają się na pomyśle stworzenia dużych monitorów lub kolumn podłogowych ze przetwornikiem niskotonowym pracującym w obudowie zamkniętej. Jest to dość popularny nurt i można znaleźć sporo konstrukcji tego typu. W założeniach kolumny miały oferować dobrą efektywność, jednakże bez silenia się w stworzenie projektu pod lampę. Nie mniej dzięki dobremu przebiegowi impedancji i w sumie niezłej efektywności, Classic 10 spokojnie zagrają na wzmacniaczu lampowym o mocy ok 30W.
W założeniach znalazły się również świetna definicja i dobre rozciągnięcie niskich tonów a także precyzyjny i klarowny zakres średnich i wysokich tonów. Ta konstrukcja to połączenie starego z nowym. Na pierwszy rzut oka koncepcyjnie styl jak sprzed 40 lat ale wewnątrz ukryte nowoczesne rozwiązania z 21 wieku oraz brzmienie pasujące do współczesnych standardów.
Projekt ten występuje w dwóch wariantach :
| Wariant | konfiguracja |
| Classic 10 | SS26W/8534G00 + SB17NBAC35-4 + SB29RDAC-C000-4 |
| Classic 10S | SS26W/8534G00 + SB17NBAC35-4 + SATORI TW29R-B |
Dane techniczne
| Układ | 3 drożny |
| Czułość | 87dB / 2.8V |
| Impedancja | 6 ohm |
| Pasmo przenoszenia (-3dB) | 45-25.000Hz |
| Spadek -6dB | 37Hz |
| Częstotliwości podziału | 280Hz, 2400Hz |
| Moc | 80W |
| Wymiary (W,G,S) | 68x40x30cm |
2. Koncepcja
Punktem wyjścia był odpowiedni dobór przetwornika niskotonowego. Ostateczny wybór padł na 26cm przetwornik Scan Speak Discovery pracujący w obudowie zamkniętej. To bardzo ciekawy przetwornik gdyż oferuje on bardzo dobre osiągi w tego typu obudowie z relatywnie niedużego litrażu oraz ma przy tym dobrą efektywność. Nie jest to często spotykana kombinacja parametrów. Tak na marginesie cała seria Discovery Scan Speaka jest dość udana.
Przetwornik ten ma membranę wykonaną z aluminium co jest tu tylko zaletą gdyż gwarantuje ona dużą sztywność i bardziej tłokową pracę ,a co za tym idzie niższe zniekształcenia w zakresie niskich częstotliwości a także dużą powtarzalność produkcyjną.
Do kompletu zostały wybrane również aluminiowe, 17cm przetworniki nisko-średniotonowe pracujące tu roli średniotonowych oraz tekstylny 29mm przetwornik wysokotonowy występujący w 2 wariantach, wszystkie od SB Acoustics.
Taka kombinacja przetworników pozwoliła na uzyskanie detalicznego zakresu średnich tonów cechującego się niewielką ilością zniekształceń i bardzo precyzyjnym brzmieniem. Jednak aby nie przesadzić, to analityczność brzmienia aluminiowych membran została trochę złagodzona tekstylnym tweeterem który dodaje trochę ciepła, zaokrąglenia i łagodności.
Analogicznie jak w rodzinie projektów Zephyr LE tutaj również do wyboru są dwa rodzaje przetwornika wysokotonowego. Do dyspozycji są SB29RDAC-C000-4 oraz SATORI TW29R-B, oba sprawdzone dobre i cechujące się świetnym doskonałą relacja jakości brzmienia do ceny. Pierwszy dla rozwiązania w niego ekonomicznego, drugi w wariancie bardziej bezkompromisowym.
3. Obudowa
Obudowa występuje w dwóch podstawowych wariantach, dużego monitora oraz podłogowej. Wersja podłogowa podzielona jest na wariant A i B różniący się nieco położeniem głośnika niskotonowego. Nie ma różnicy którą wersję obudowy się wybierze, wszystkie dadzą takie same rezultaty brzmieniowe. Wariant monitorowy jest bardziej wymagający w budowie z uwagi na konieczność stworzenia podstawek ale abstrahując od tego wszystkie warianty są bardzo prostymi konstrukcjami i nie stworzą problemów nawet początkującym. Nie ma tu żadnych pochyleń, skosów, zaokrągleń. Typowy prostopadłościan do którego formatki można wyciąć w niemal dowolnym markecie budowlanym. Prościej się chyba nie da :-).
Obudowy w całości wykonane są z płyty MDF22mm z dodatkowymi warstwami surowej płyty HDF 3mm mającymi za zadanie maskowanie łączeń i uniknięcie tzw efektu klawiszowania. Obudowę można oczywiście wykonać z innej grubości płyty np 18-19 czy też grubszej ale wówczas należy zmodyfikować wymiary tak aby zachować odpowiednią objętość komór wewnętrznych. Te mają odpowiednio 8L dla głośnika średniotonowego oraz 45L dla głośnika niskotonowego.
Przy wykonywaniu frezów pod przetworniki warto najpierw sprawdzić faktyczne wymiary posiadanych egzemplarzy i dopiero wtedy wyfrezować gniazda. Wymiary podane na rysunku są zaokrąglone do pełnej wartości co niekoniecznie może pokrywać się ze stanem faktycznym i tolerancją wykonania przetworników.
3.1 Wytłumienie
Najlepszym materiałem tłumiącym do tej konstrukcji będzie wełna owcza zgrzeblona którą znajdziemy w zestawie. Wełnę dzielimy, po połowie na każdą kolumnę a następnie wytłumiamy nią obie komory obudowy. Zaczynamy od komory głośnika średniotonowego. Ilość wełny ma być taka aby wypełniała całą komorę jednak w sposób luźny (nie upychamy). To co zostało stosujemy w komorze głośnika niskotonowego skupiając się przede wszystkim za rejonem na dole i z tylu kolumny a to co zostanie można wpakować w pozostałą część obudowy.
Jeżeli ktoś jest bardziej ambitny to przed wytłumieniem wełną może najpierw wykleić obudowę filcem na wszystkich ściankach. Należy użyć filtru o grubości 5-12mm. Można użyć popularnego filcu stosowanego w car audio ale bardzo dobrze sprawdza się również filc techniczny o grubości 6-7mm i gramaturze około 650g/m^2.
4. Zwrotnica i pomiary
Zwrotnica prawie dla wszystkich torów filtracji opiera się na topologii filtrów 2 rzędu. W przypadku filtru dolnoprzepustowego głośnika średniotonowego mamy do czynienia z filtrem 1 rzędu z dwoma układami pułapki rezonansowej. Zwrotnice dla wariantu Classic 10 i 10S różnią się obecnością rezystora Rx którego nie montujemy w wersji 10S.
Wprawne oko bardziej doświadczonego konstruktora zauważy brak obwodu linearyzacji impedancji głośnika niskotonowego. Taki obwód ma za zadanie stłumić wzrost impedancji w piku rezonansowym i poprawić pracę filtru. W tym projekcie celowo zrezygnowano z tego zabiegu.Tak kolumna brzmiała lepiej oraz oferowała wyższą efektywność.
Oczywiście nie ma nic za darmo. Brak tego obwodu powoduje za to niższe lokalne minimum impedancji na poziomie około 4.2ohm. Z tego powodu mimo zastosowania przetwornika niskotonowego o impedancji 8ohm tę kolumnę można bardziej nazwać 6ohmową. Prawdę mówiąc w dobie wydajnych wzmacniaczy to nie jest jakiś problem. W przypadku wzmacniaczy lampowych można kolumnę traktować jako 4ohmową i do takich zacisków wzmacniacza ją podłączać co również nie będzie miało żadnych negatywnych skutków.
Punkty podziału częstotliwości zostały ustalone na 270 i 2400Hz. Drugi podział, mimo iż dość wysoki jak na 17cm przetwornik średniotonowy daje nienaganne charakterystyki częstotliwościowe oraz integrację fazową z przetwornikiem wysokotonowym. Brzmieniowo takie rozwiązanie również wypadło najlepiej.
Charakterystyka częstotliwościowa ma fantastycznie równy przebieg. W zakresie od 100Hz do 10kHz charakterystyka zmieściła się w oknie 1dB!! To niezwykły rezultat szczególnie biorąc pod uwagę to, że mamy do czynienia z niezwykle prostą konstrukcją obudowy ! Nie ma tu jakichkolwiek zabiegów w postaci ścięć czy zaokrągleń poprawiających charakterystyki głośników. Na częstotliwościach od ok 4Hz widać pewne wychodzenie zjawisk dyfrakcyjnych ale są one absolutnie niegroźne w swoim wymiarze.
Przebieg charakterystyki impedancji tez ma bardzo równy przebieg, szczególnie jak na układ bez dodatkowych układów linearyzacji. Impedancja jest niemal płaska o wartości ~6 ohm z lokalnym minimum na 4.2ohm przy 90Hz.
Fizyczna realizacja zwrotnicy oparta jest o elementy Jantzen Audio i nasze autorskie PCB. Dla wariantu Classic 10 z tańszym tweeterem przewidziane zostały również nieco tańsze kondensatory głośnika wysokotonowego (Jantzen Z-Cap) oraz pewne oszczędności na rezystorach, w przypadku Classic 10S mamy Jantzen Superior Z-Cap i rezystory Superres. Nic nie stoi na przeszkodzie aby wariant tańszy miał bogatszą zwrotnicę. My jednak wyszliśmy z założenia iż szukając oszczędności w zestawie warto pochylić się również nad zwrotnicą.
Z Czasem projekt Classic na pewno doczeka się dedykowanego PCB ale na razie zwrotnica składana jest na płytkach uniwersalnych z pewną nadmiarowością którą widać na zdjęciu w postaci pustych obszarów laminatu.
Płytki zwrotnicy najlepiej przykręcić jest za pomocą wkrętów do drewna do tylnej i dolnej ściany w przypadku wariantu monitorowego. W przypadku obudowy podłogowej całkiem dobrym miejscem są ściany boczne. W obu przypadkach mówimy o miejscu w komorze głośnika basowego.
5. Brzmienie
Classic 10 brzmią żywo, energicznie i szybko. To kolumny które spiszą się w każdym rodzaju muzyki ale przede wszystkim wszędzie tam gdzie trzeba precyzyjnej linii basu. Classic 10 ma energiczny i krótki bas z jednoczesnym otulającym wypełnieniem najniższych rejestrów. Nie jest to ten styl grania suchego, pozbawionego gęstości, pukającego basu. Tu mamy połączenie dobrej odpowiedzi impulsowej z czystym i dość soczystym brzmieniem niskich rejestrów. Gdy komuś mało rozciągnięcia to zwyczajnie można przystawić kolumny bliżej ścian i poprawić sobie ten aspekt nieznacznie tracąc na precyzji basu.
Średnica jest jasna, klarowna i detaliczna. Dość typowe brzmienie dla dobrego przetwornika z membraną aluminiową. Dzięki sporej wielkości tego przetwornika i odpowiedniej częstotliwości podziału dolne rejestry średnicy mają odpowiedni ciężar ale nie są przesadzone.
Wokale i instrumenty brzmią bardzo żywo i precyzyjnie. Nie ma mowy o zamgleniu czy pastelowym kolorowaniu dźwięku.
Górne rejestry, szczególnie w wersji Classic 10S z tweeterem Satori są gładkie, jedwabiste i subtelnie zaokrąglone. Lekko kontruje to detaliczną średnicę i nadaje jej odrobinę łagodniejszego sznytu. Całość prezentuje się naprawdę dobrze i konstrukcja ta śmiało może stawać w do konkursu z dużo droższymi projektami.
6. Zawartość zestawu
- 2 szt głośnik Scan Speak 26W8534G00
- 2 szt głośnik SBA SB17NBAC35-4
- 2 szt głośnik SBA SB29RDAC-C000-4 (Classic 10) lub 2 szt SBA SATORI TW29R-B (Classic 10S)
- podzespoły do zbudowania zwrotnicy
- PCB do montażu zwrotnicy
- przewód głośnikowy (6m)
- 2 pary złoconych terminali Jantzen Audio
- komplet wkrętów do przykręcenia głośników
- wytłumienie (wełna owcza zgrzeblona 1kg)
- płytka terminalowa z grawerem (opcja patrz cennik)