UWAGA: Wszystkie zestawy DIY są przeznaczone wyłącznie do użytku amatorskiego. Jeśli chcesz wykorzystać naszą pracę w celach komercyjnych, skontaktuj się z nami w celu nawiązania współpracy.
1 Wstęp
Niewielkie monitory 2 drożne oparte o przetworniki SB Acoustics SB15NBAC30-8 i SB29SDAC. Kolumny przewidziane do mniejszych pomieszczeń, monitory bliskiego pola, tylne do kina domowego (idealne jako uzupełnienie kolumn frontowych Zephyr LE), kolumny do komputera etc.
Dane techniczne
Układ | 2 drożny obudowa zamknięta |
Czułość | 82dB / 2.8V |
Impedancja | 8 ohm |
Pasmo przenoszenia (-3dB) | 66-25.000Hz |
Spadek -6dB | 50Hz |
Częstotliwości podziału | 2350Hz |
Moc | 30W |
Wymiary (W,G,S) | 30x26x18cm |
2. Konstrukcja
ATM15 to wyjątkowo proste w budowie, niewielkie monitory z 15cm głośnikiem nisko-średniotonowym pracującym w obudowie zamkniętej. Konstrukcja dobra na start, dla osób szukających czegoś małego i niezbyt drogiego, dla fanów basu z obudowy zamkniętej.
Projekt powstał jako pokłosie projektu Zephyr LE gdyż korzysta z dokładnie tych samych przetworników, aluminiowego nisko-średniotonowego SB15NBAC30-8 oraz tekstylnego wysokotonowego SB29SDAC-C0004. To sprawdzony i dobrze brzmiący duet, jedne z lepszych głośników swoim przedziale cenowym.
2.1 Przetworniki
Za niski i średni zakres pasma odpowiedzialny jest głośnik SB15NBAC30-8. Głośnik ten może być zamiennie stosowany ze srebrną wersją SB15NAC30-8 gdyż mają dokładnie takie same parametry i niemalże identyczny przebieg ch-ki częstotliwościowej w której nieznacznie korzystniej wypada czarna wersja NBAC z uwagi na brak skoku w okolicy 650Hz .
SB15NBAC30-8 to bardzo fajny i uniwersalny głośnik bo można go wykorzystać w kilku rolach. Jako niezłą średniotonówkę (patrz Zephyr LE), jako głośnik nisko-średniotonowy w obudowie zamkniętej lub bass reflex lub z membraną bierną.
Większość konstruktorów analizując parametry głośnika zachwyciłaby się jego możliwościami basowymi w obudowie bass reflex. Jak na 15 cm są imponujące. Jednak taki układ ma wadę w postaci dość kłopotliwego , niskiego strojenia, które wymaga bardzo długiego portu. Naturalnie, jednym ze sposobów poradzenia sobie z problemem jest mniejszy przekrój portu co spowoduje jego skrócenie. Jednak w tym wypadku wpadniemy w pułapkę zbyt wysokich prędkości powietrza w tunelu i głośnej jego pracy.
Innym sposobem poradzenia sobie z problemem jest przejście na membranę bierną co niewątpliwie ułatwi zestrojenie głośnika ale stanowi dodatkowy koszt. Koszt membrany (kilkadziesiąt do 100zł / szt) oraz koszt związany ze zwrotnicą gdzie zmuszeni jesteśmy zastosować cewki o możliwie niskiej rezystancji aby nie podnosić i tak już dość wysokiego parametru Qts.
Tych „problemów” nie posiada rozwiązanie z obudową zamkniętą. Nie trzeba mieć portu BR, membrany biernej, cewki zwrotnicy mogą być nawinięte dużo cieńszym drutem (co jest wręcz wskazane). Taki wariant wymaga również o 2-4L mniejszej obudowy oraz oczywiście jest najtańszy w budowie.
I ten właśnie wariant obudowy zdecydowaliśmy się wykorzystać w projekcie ATM15.
Użyty przetwornik wysokotonowy to SB29RDAC-C000-4. Jest to przetwornik pierścieniowy o średnicy 29mm, z membraną podobną a może wręcz zapożyczoną z droższej serii Satori. Producent cięć dokonał w zakresie frontu, magnesu, komory. Jednak mimo to głośnik reprezentuje sobą dużą wartość. Jego brzmienie w dużej mierze jest tożsame do droższej serii Satori, jednak nie umożliwia on aplikacji przy tak niskich częstotliwościach podziału jak jego bardziej szlachetny brat.
2.2 Obudowa
Obudowa ma wymiary 300x260x180mm, ma wyjątkowo prostą konstrukcję można ją zbudować z ogólnodostępnych materiałów. Dlatego użyta została płyta o grubości 18mm, która można dostać w każdym markecie budowlanym. Nie zawsze osiągalny MDF można z powodzeniem zastąpić płytą wiórową aczkolwiek jeżeli jest dostęp do MDFu to lepiej skorzystać z tego materiału. Przy konstrukcji obudowy przyjęto zasadę, że ścianki przednia tylna, górna i dolna są wpuszczane między ścianki boczne a następnie maskowane jest to płytą HDF 3mm co jest dość powszechną i skuteczną praktyką unikania tzw klawiszowania forniru (odciskania się łączeń płyty na fornirze). Wewnątrz znajduje się jedno wzmocnienie w postaci wręgi z kształcie litery H. Taki kształt wzmocnienia pozwala na lepsze wykorzystanie dostępnej przestrzeni na tylnej ściance kolumny gdzie zwyczajowo montuje się płytę zwrotnicy.
2.3 Wytłumienie
Obudowę wytłumiamy klasycznie warstwą filcu oraz poliestrem lub wełną owczą. Tego drugiego materiału można dać dość sporo, wypełniając całą dostępną objętość obudowy. Warto zwrócić uwagę na to aby wytłumienie nie było ściśnięte. Ma w swój naturalny sposób wypełniać dostępną objętość obudowy.
2.4 Zwrotnica i pomiary
Dla obu przetworników zastosowane zostały filtry 3 rzędu. Takie rozwiązanie, może nie najprostsze, ale dawało najlepsze rezultaty. Szczególnie przy aluminiowych przetwornikach jest to dość powszechne rozwiązanie, zamiennie występujące ze wszelkiej maści filtrami 1 lub 2 rzędu z pułapkami rezonansowymi. Efekt działania jest zwykle podobny, aczkolwiek mnożenie pułapek niekiedy bywa trudne w opanowaniu i czasem wymaga większej ilości elementów.
Przewidziane elementy zwrotnicy to solidny standard. To w założeniach prosty i tani w budowie projekt, co ma odbicie w doborze elementów, które nie muszą być z wyższej półki. W zasadzie wszystkie cewki są powietrzne i nawinięte niezbyt grubym drutem co jest zabiegiem celowym. Korzystamy tu z efektu podniesienia rezystancji szeregowej i zwiększenia parametru Qts głośnika nisko-średniotonowego w celu lepszego wpisania go w obudowę zamkniętą. Odbywa się to oczywiście nieznacznym kosztem efektywności która finalnie oscyluje w granicach 82dB/2.8V.
Lista elementów :
Element | Opis |
L1 | 0,470mH +/-3% 0,57Ω powietrzna |
L2 | 1,200mH +/-3% 0,590Ω powietrzna |
L3 | 0,360mH +/-3% 0,280Ω powietrzna |
L4 | 1,200mH +/-3% 0,840Ω rdzeniowa |
C1 | 3,90µF Jantzen Cross-cap |
C2 | 10,00µF Jantzen Cross-cap |
C3 | 12,00µF Jantzen Cross-cap |
C4 | 10,00µF Jantzen Cross-cap |
C5 | 22,00µF Jantzen Electrolytic Cap |
R1 | 8,20Ω 5W 5% MOX |
R2 | 8,20Ω 5W 5% MOX |
R3 | 1,00Ω 5W 5% MOX |
R4 | 15,00Ω 5W 5% drut. ceramiczny |
3. Brzmienie
Po 15cm głośniku pracującym w obudowie zamkniętej na pierwszy rzut oka nie można spodziewać się wiele. Rzeczywistość jest dość interesująca bo bas naprawdę zaskakuje barwą i jakością oraz co ciekawe całkiem niezłym zejściem. Nie ma co się oszukiwać, nie jest ono wyjątkowo głębokie jak z kolumn 3 drożnych ale okolice 50Hz ze spadkiem -6dB można uznać za świetny rezultat. W pomieszczeniach gdzie mamy trudniejsze warunki odsłuchowe, bliskość ścian, problemy ze wzbudzaniem się pomieszczenia, takie kolumny mogą być świetnym wyborem. Szczególnie przysunięcie do ścian potrafi zdziałać cuda, efekt „room gain” podpiera nam zakres niskich częstotliwości a obudowa zamknięta gwarantuje odpowiedni zapas odpowiedzi impulsowej tak, że bas nie traci szczególnie na czytelności.
Brzmienie kolumn jako całości można ocenić jako gęste, nieco stonowane i osuszone (ale bynajmniej nie matowe), klarowne i wyrównane. Nie ma tu jednoznacznej tendencji to ocieplenia, schłodzenia, zaokrąglania. Brzmienie z punktem ciężkości postawionym delikatnie w zakresie dolnej średnicy. W zasadzie to ten zakres pierwszy da o sobie znać na początkowym etapie odsłuchów. Po paru godzinach wygrzewania zaczynają zyskiwać górne rejestry i niejako doganiają one dolną średnicę. Całkiem fajna propozycja do rocka gdyż bas nadąża a średnie tony świetnie sprawdzają się w takich realizacjach. Pamiętajmy jedynie, że to tylko 15cm i pewnego poziomu dynamiki na tych głośnikach niestety nie uświadczymy.
4. Zawartość zestawu
- 2szt głośnik SBA SB15NBAC30-8
- 2szt głośnik SBA SB29SDAC-C000-4
- podzespoły do zbudowania zwrotnicy
- przewód głośnikowy
- 2 pary terminali Jantzen Audio
- komplet wkrętów do przykręcenia głośników